De geschiedenis van Ljussens

Dit Noordoost-Friese dorpje ligt vlakbij het Lauwersmeergebied en telt ongeveer 400 inwoners. Het is een klein, maar sfeervol dorp. Hoewel van de geschiedenis van Lioessens maar weinig bekend is, mogen we aannemen dat hier vanaf het begin van de jaartelling al mensen woonden. Lioessens is géén terpdorp, al waren er vroeger vlakbij wel oude woonhoogten.

In het dorp staan een Gereformeerde en een Hervormde kerk. De Gereformeerde kerk is de enige in Oost-Dongeradeel die uit de ‘Afscheiding’ is voortgekomen. De oude Hervormde dorpskerk is een zogenoemde éénbeukige kerk met een driezijdige koorsluiting. Op de westelijke partij staat een flinke houten toren uit 1827, het jaar waarin de kerk ook van steunberen werd voorzien. In de westelijke torengevel zit nog tufstenen muurwerk uit de 12de eeuw verstopt. De dertiende-eeuwse kerk is nog te beleven aan de noordzijde waar het muurwerk van kloostermoppen met lisenen en beschadigde tandlijst in het zicht ligt. Aan het einde van de vijftiende eeuw is de kerk verbreed en verhoogd in gotische vormen. De gereformeerde kerk is in 1927 gebouwd in expressionistische trant naar een ontwerp van Ane Nauta.

Aan de westzijde van de Skyligerwei/ Moarsterwei – gelegen tussen de dorpen Morra en Lioessens – staat het gebouw van de halte 3e klasse (1909) van de Noord Friesche Lokaal Spoorweg. Aan de overkant van de weg staat de directeurswoning van de daarachter gelegen en in 1915 gestichte zuivelfabriek Dongeradelen. De fabriek is in 1973 gesloten en in verval geraakt. De directeurswoning en kantoren worden bewoond.

Veel inwoners van Lioessens zijn actief betrokken in het deelnemen aan en het organiseren van het verenigingsleven. Zo zijn er in het dorp de muziekvereniging ‘Advendo’, de kaatsvereniging ‘Warber bliuwe’, een oranjevereniging en een toneelvereniging. De sfeer in het dorp is goed, iedereen kent elkaar en de meeste inwoners wonen hier al vanaf hun geboorte. Er is in Lioessens een gezamenlijke christelijke basisschool met buurdorp Morra, genaamd ‘CBS de Griffel’. Ook is er samen met Morra in 2012 een jeugdhonk gerealiseerd op het sportveld en met het project ‘it Nije Doarp Moarre Ljussens’ werken wij samen aan een leefbare woonomgeving voor jong en oud.